Banu KAZANÇ
Bayram boyunca kırmızı et tüketiminin miktarı ve sıklığına dikkat etmelisiniz. Özellikle kalp-damar, diyabet, hipertansiyon, mide, böbrek ve fazla kilo sorunu olanlar bu dönemde risk altındadırlar. Bayramda yaşanan diğer bir sorun hızlı kilo artışıdır: Bayram süresince et ve beraberinde, hamur işi ve tatlı tüketiminin artması, sebze ve meyvenin az yenmesi ve hareketsizlik kilo alımına yol açar. Kurban Bayramı deyince, pek tabii ki ilk akla gelen geleneksel lezzet kurban etiyle yapılan kavurmadır. Aslında kurban etini pişirmek için daha sağlıklı olan ızgara, fırınlama ve haşlama gibi yöntemler seçmelisiniz. Kavurma, bayrama özgü bir lezzet, her ne kadar sağlığınız için önermesek de adeta Kurban Bayramı ile özdeşleşen bu geleneksel yemek olmadan olmaz, yine de adet yerini bulsun diyorsanız; bu yazımıza öncelikle sağlıklı kavurma yapmanın kuralları ile ilgili önerilere yer vermek istiyorum. Kurban Bayramı'nda et tüketimi vücut ihtiyacının üzerinde oluyor, tüketeceğiniz kırmızı et miktarını günlük kişi başına 200 gram olarak sınırlandırmalısınız. Bayram boyunca 500 - 600 gramdan daha fazla et tüketmemeniz gerekir. Gereğinden fazla et tüketimi, böbrek rahatsızlıkları, hipertansiyon ve gut başta olmak üzere hazımsızlık, midede şişkinlik, kabızlık gibi birçok sıkıntılara neden olabilir. Kurban Bayramı'nda et tüketimi yaygın olduğu kadar, yüksek oranda doymuş yağ ve kolesterol içeren, hayvanın sakatat olarak isimlendirdiğimiz baş-boyun-dil-ciğer-böbrek gibi kısımları da dikkatli tüketilmelidir. Özellikle bayramın, havaların çok sıcak olduğu döneme denk gelmesiyle yağlı et, sakatat ya da hamur işi ve tatlının ihtiyaçtan fazla yenmesi, hem sağlıklı hem kronik hastalığa sahip olan kişiler için risk oluşturabilir.
NASIL TÜKETMEK DAHA DOĞRU OLUR?
Kurban etlerinin sebzelerle birlikte pişirilmesi veya salata ile tüketilmesi, besin çeşitliliği sayesinde dengeli beslenme sağlar. Ayrıca domates, maydanoz, limon, biber gibi sebzeler C vitamini içerdiği için ette bulunan demirin emilimini artırır. Etin sindirimini daha da kolaylaştırmak için kekik, biberiye, dereotu, maydanoz, defne yaprağı gibi çeşitli baharatlardan ve aromalı otlardan yararlanabilirsiniz. Eti marine ederken süt, soğan, soğan suyu, yoğurt içinde bekleterek etlerin daha yumuşak olmasını sağlayabilirsiniz. Etleri zeytinyağında bekletirseniz et hem dinlenir, hem de yumuşar. Eti marine ederken dana etinde baharat olarak karabiber, biberiye kullanmanız ete lezzet katar. Kuzu etinde ise kekik, karabiber, pul biber, kimyon daha çok lezzet verir.
TATLIYI DA KARARINDA YİYİN
Bayramların vazgeçilmez ikramı olan tatlılar konusunda da dikkatli olmalı. Mutlaka tatlı diyorsanız; hamur işi ve şerbetli tatlılara itibar etmemeli, sütlü ya da meyveli hafif tatlıları tercih etmelisiniz. Şu sıcak günler için önerim dondurma olacaktır. Fazla tatlı tüketimi, mide yanması, gaz, şişkinlik, hazımsızlık ve bağırsak bozuklukları gibi şikayetlere neden olur. Ayrıca kilo alacağınızı da hatırlatmak isterim. Bu nedenle tükettiğiniz miktarları kontrol altında tutmanız gerekir. Hindistan cevizi, tarçın, karanfil gibi aromalar, şeker ihtiyacını daha da azaltır. Her ne kadar şerbetli tatlılarla karşılaştırıldığında meyveler masum gözükse bile özünde şeker bulunan besinlerdir. Kan şekerinizin hızla yükselmemesi için ara öğünlerde meyveyi tek başına yememeli, proteinli bir besin ile tüketmelisiniz. Su içmeyi ihmal de etmeyin ve günde yaklaşık 2-3 litre su için. Buz gibi bir su içine, biraz limon ile su alımını arttırabilirsiniz. İçinde damla sakızı, limon, taze mevsim meyveleri, nane gibi aroması yüksek bitkilerin olduğu buzlar hazırlamaya ne dersiniz? Bir bardak domates suyu, ince kıyılmış bol maydanoz ve yarım limon suyunu karıştırıp üzerine karabiber ilave ederek, yine sağlıklı bir içecek elde edebilirsiniz. Ayranın içine rendelenmiş salatalık, az miktarda nane ya da dereotu koyun. Üzerine soda ilave ederek servise sunun. Yeşil çay, kabuk tarçın ve bir limonun suyunu üç dakika kaynatıp soğutun, içine portakal suyu ilave ederek lezzetli bir içecek yapabilirsiniz.
