Beyin pili tedavisiyle hayata yeniden merhaba

Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ali Zırh, beyin pili ameliyatlarını “Hastalığın saatini geri almak” olarak özetliyor. “On yıllık bir Parkinson hastasını beyin pili tedavisi ile hastalığının ilk yıllarına geri döndürebiliyoruz” diyor. Detayları ke

Beyin pili tedavisiyle hayata yeniden merhaba

RÖPORTAJ ÖZGE ZEKİ

31 yıllık deneyimi, sayısı 1400'ü geçen hareket bozukluğu ameliyatı ve bine yakın beyin pili ameliyatı gerçekleştirmiş bir hekim Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ali Zırh. Beyin pili ameliyatıyla ilgili "Hastalığı ortadan kaldırmıyoruz ama hastalığın motor bulgularını önemli ölçüde düzeltiyoruz. Bu tedavi sayesinde bağımsız yaşayamayan, sosyal hayattan kopan kişiler yeniden bağımsız yaşama şansı bulabiliyor, önemli bir kısmı da mesleklerini tekrar icra edebilme şansı yakalıyor" diyor.

Parkinson korkutucu bir rahatsızlık. Bu hastalıktan kısaca bahseder misiniz?
Parkinson; beyinde 'dopamin' adını verdiğimiz maddenin eksikliği ile ortaya çıkan, kronik nörolojik bir hastalıktır. Beyin bu hücrelerin yüzde 60 ila 80'ini kaybettiğinde hastalık bulguları ortaya çıkmaya başlar. Parkinson hastalığı toplumda 60-65 yaş üzerinde binde 2 ila 3 oranında görülüyor. Ancak bu oran 70 yaş üzerine çıkıldığında yüzde 0.5 ila 2 arasına ulaşır.

Bu hastalıkla ilgili kişiler kendinde neye dikkat etmeli?
Vücudun bir tarafında daha ön planda olmak üzere ellere 'para sayar' tarzda titreme, hareketlerde yavaşlama, kolların vücut salınımına iştirak etmemesi ve vücuda yapışık olarak yürünmesi; bakışlarda donuklaşma ve yüz mimiklerinde azalma ile birlikte 'maske yüz' diye ifade edilebilen yüz hali, küçük adımlarla ve öne eğilerek yürüme bu hastalığın başlangıç safhasında olunabileceğini düşündürmeli. Hastalar bir hareket bozukluğu uzmanı nöroloji doktoruna başvurmalı.

Parkinson ile ilgili bilinmeyen bir taraf da hastalığın genç yaşlarda da görülmesi. Bu hastalığın yaygınlığı ile ilgili neler söyleyeceksiniz?
Parkinson'da ortalama tanı konulma yaşı genellikle 60 yaş üzeridir. Hastaların yüzde 5 ila 10'unda hastalık başlangıç yaşı 20 ile 50 arasındadır. Genç yaşta görülen Parkinson'da genetik yatkınlık faktörü bulunabilir. Çok nadir olgularda, Parkinson benzeri bulgular çocuklarda ve genç adölesanlarda da görülebilir. Ailesinde Genç Parkinson hastalığı bulunan bireyler kalıtsal risk altındalar demektir.

Hastalığın tedavisi nasıl yapılıyor?
Bütün hareket bozukluklarının başlangıç tedavisi ilaç tedavisidir. Başlangıçta ilaç tedavisi ile normale yakın bir yaşam sürebilmek; ilaç tedavisinin yeterli olamadığı durumlarda da cerrahi girişim olan beyin pilleri ile hastaları normale yakın yaşam standartlarına kavuşturabilmek mümkündür. Buna ek olarak 'Esansiyel Tremor' denilen titreme olguları ve aşırı vücut kasılmalarının meydana geldiği 'Distoni' hastalığı da tıbbi tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda beyin pillerinin başarı sağladığı hareket bozukluklarındandır.

Beyin pili nedir? Bu operasyonun süreci hakkında bilgi verir misiniz?
Beyin pilleri insan beyni içerisinde herhangi bir noktaya elektrik akımı verebilmemizi, böylelikle elektrik akımı verdiğimiz bölgedeki beyin hücrelerindeki elektriksel aktiviteyi uyarmayı ya baskılayabilmeyi sağlayan cihazlardır. Ameliyatları, hastalarımız uyanık olarak, konuşa konuşa, karşılıklı sohbet ederek gerçekleştiriyoruz. Sonuçların son derece yüz güldürücü ve risklerin bu kadar az olmasını sağlayan, bir başka deyişle 'doğru yere doğru müdahele edilmesini sağlayan' ve cerrahi müdahele teknikleri içinde en güvenli ve başarılı yöntem ise 'Mikroelektrot Kayıt ve Stimülasyon Tekniği'dir.

Ameliyatta bir yaş kriteri söz konusu mu?
Bazı durumlarda genç yaştaki bir hastaya ameliyat önerilemeyeceği gibi, ileri yaştaki bir hastaya da ameliyat önerebiliriz. Kısaca yaş tek başına bir kriter olmayıp hastanın ilaca cevap vermesi, zihinsel durumu, beyinin anatomik yapısı gibi birçok kriter ameliyat kararını belirlemektedir.

Pillerin bir süresi var mı?
Yakın zamana kadar dışarıdan şarj edilemeyen pilleri uyguluyorduk ve Parkinson hastalarında beyin pillerinin ömrü 4-6 yıl arasında idi. Daha yüksek elektrik akımına ihtiyaç duyulan distoni hastalarında bu süre daha da kısa olabiliyordu. Son yıllarda gelişen teknoloji sayesinde hem dışarıdan şarj edilebilen ve 20-25 yıla kadar ömrü olan pilleri uygulamaya; hem de beyin içerisine verdiğimiz elektrik akımının yönünü ve şiddetini istediğimiz gibi ayarlayabilecek teknolojiye sahip cihazları kullanmaya başladık. Bu gelişmeler hem tedavideki başarı oranlarını artırmaya, hem de uzunca bir süre pil değişimine ihtiyaç kalmamasına imkan sağlamaktadır.

Pil takılan hasta nelere dikkat etmeli?
Günlük yaşantılarında hiçbir değişiklik olmuyor. Hastalar çok sert olmayan, kafa travmasına neden olmayacak her türlü sportif faaliyeti sürdürebilir, tenis oynayabilir, bisiklete binebilir ve yüzebilir; fakat araba kullanmalarını önermiyoruz. Eski zamanlarda hastalara MR çekilmesini istemiyorduk ancak günümüz teknolojisi uygun ayarlarla, bilgi ve donanımı olan merkezlerde, bu hastalara her türlü MR görüntülemesinin yapılabilmesini sağlamaktadır.

Beyin Pili Hastaları Derneği (BeyPilDer) Başkanı
AYSEL AKAR

"Beyin Pili Hastaları Derneği (BEYPİLDER), başta Parkinson hastalığı olmak üzere Generalize distoni, tremor ve birtakım hareket bozukluklarının beyin pili ile tedavisinin mümkün olduğunu hasta ve hasta yakınlarına duyurmak amacıyla 2014 yılında kurulmuştur. Toplumu bilinçlendirmek ve farkındalık yaratmak adına bugüne kadar birçok etkinlik ve organizasyon gerçekleştirdik. 2018 yılı Nisan ayında, Türk tıp tarihinde bir ilke imza atarak yurtiçinden ve yurtdışından davet ettiğimiz beyin pili ameliyatı geçirerek Parkinson'a 'dur!' diyebilmiş 329 hasta ile Guinness Dünya Rekoru'nu kırdık. 2019 Nisan ayında da Parkinson ve diğer hareket bozuklukları hastalıklarına ve beyin pili tedavisine dikkat çekmek için '#hayattan kopma' hashtag'i ile sosyal medyada bir farkındalık çalışması yürüttük. Projeye katılan hastalarımız, 'Beyin pili tedavisi' ile eski sağlıklı günlerine geri dönerek sosyal yaşamlarını geri kazandıklarını ve '#hayattan kopma'dıklarını bu kısa film ile göstermiş oldular. Bu yıl ise Şamdan Plus ve desteklerini esirgemeyen değerli isimler ile birlikte sosyal medyada #ParkinsonSonDeğil #beyinpili ile #HayattanKopma dedik. Farkındalık çalışmalarımıza devam edeceğiz."

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca hazırlanmış aydınlatma metnimizi okumak ve sitemizde ilgili mevzuata uygun olarak kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak için lütfen tıklayınız.