Herkesin bahsettiği 'Agorafobi' nedir, ne değildir?

Dr. Mehmet Öz Youtube/Dr.ÖzveEkibi

Covid-19 pandemisi, hayatlarımızın birçok alanını olumsuz olarak etkiledi. Akıl sağlığımız da bunların arasında... Amerikan Psikoloji Birliği'nin bir raporuna göre, bir çalışmada gözlenen kişilerin yüzde 49'u karantina sonrası yüz yüze etkileşimlerde eski hale yani normale dönme konusunda kendisini 'huzursuz' hissediyor.

ABD nüfusunun ortalama yüzde 2'si yani neredeyse 6 milyon kişi için hissedilen bu tedirginlik, ufak bir korkunun çok daha ötesinde; hayatınızda tüm kontrolü ele alabilecek bir panik bozukluk... Bazı ekstrem durumlarda panik bozukluğa sahip kişilerde 'agorafobi' olarak bilinen rahatsızlık da gelişebiliyor.

AGORAFOBİ NEDİR?

Agorafobi, kalabalık ve sosyal alanların kişiye savunmasız veya tutsak kalmış hissi verdiği, alan korkusu olarak adlandırılan bir tür anksiyete bozukluğudur. Mayo Clinic'e göre agorafobiye sahip kişiler, toplu taşıma kullanma, açık veya kapalı alanlarda bulunma, kuyrukta bekleme veya kalabalıkta bulunma gibi gerçekleşen veya gerçekleşmesi öngörülen/beklenen durumlardan korkarlar.

Amerikan medyasının en ünlü isimlerinden biri olan Kim Kardashian geçtiğimiz dönemde, birkaç yıl önce Paris'te silahlı kişiler tarafından soyulmasının ardından gelişen anksiyete ve agorafobisinin Covid- 19'la beraber yeniden nasıl tetiklendiğinden bahsetmişti. "Paris'te yaşadığım soygun olayından hemen sonra agorafobimin oluştuğunu düşünüyorum. Hep evde kalmak istiyor, dışarı çıkmaktan nefret ediyor, kimsenin nerede olduğumu bilmesini ve beni görmelerini istemiyordum. Bu tarz bir anksiyete yaşıyordum." Bu hastalık ayrıca Netflix'te yeni yayınlanan 'The Woman in the Window' isimli filmin de ana temasıydı. Filmde Amy Adams, evinden çıkmaktan çok korkan ve evinin ikinci kat penceresinden dışarıdaki hayatı ve komşularının hareketlerini izleyen Anna Fox isimli karakteri canlandırıyor. Ne yazık ki, vakaların sadece yüzde 10'undan daha az bir kısmı profesyonel destek almadan kendiliğinden iyileşebiliyor. Eğer sizde veya tanıdığınız birinde agorafobi olabileceğinden şüpheleniyorsanız, psikoloji alanında bir uzmandan yardım istemeniz doğru olacaktır. İşte konu hakkında bilmeniz gerekenler:

AGORAFOİI SEMPTOMLARI NELERDİR?

Agorafobiye sahip kişiler genellikle, göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi/sersemlik, terleme ve mide bulantısı gibi fiziksel semptomların da eşlik ettiği görülebilen panik atak yaşarlar. Panik ataktan kaçınmak için agorafobiye sahip kişiler genelde, evden çıkmazlar, kalabalığa girmezler, sosyal alanlardan uzak dururlar, arkadaş ve ailelerinden uzaklaşırlar, asansör kullanmaz veya içinde 'tutsak' kalabilecekleri mekanlardan uzak dururlar.

KİMLER AGORAFOBİ RİSKİ ALTINDADIR?

Kişilerin çoğunda agorafobi doğuştan gelmez, zamanla oluşur. Genellikle 20'li yaşların ortasında başlar ve orta yaşlarda zirveye ulaşır. Kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır. En önemli risk faktörlerinden biri tekrarlayan, beklenmedik panik ataklardır. Ancak, aile geçmişinde anksiyete veya duygu durum bozuklukları olan kişiler ile hayatlarında büyük bir geçiş dönemi ya da değişim yaşayan kişiler de büyük risk altındadır. Harvard Üniversitesi sağlık yayınları departmanı kendinize aşağıdaki soruları sormanızı öneriyor:

-Acaba bu duruma verdiğim tepki, olası tehdit/tehlike ile tutarlı mı?
-Sevdiğim kişiler kaygı ve bir şeylerden kaçınma seviyemden endişe duyuyor mu?
-Gerektiğinden daha fazla şekilde insanlar ve durumlardan kaçınıyor muyum?

AGORAFOBİ TEDAVİSİ NASIL İLERLER?

Agorafobi için; konuşma terapisi, bilişsel davranışçı terapi ve maruz bırakma terapisi (kaçınmak istediğiniz durumlara sizi maruz bırakarak zaman içinde korkunuzun azalmasını hedefleyen tedavi yöntemi) gibi birçok profesyonel tedavi yöntemi bulunuyor. Zaten bahsi geçen durumlarda aktif olarak kaçınan kişiler için, maruz bırakma terapisi kulağa çok korkunç gelse de, uzman bir terapist eşliğinde kontrollü ve güvenli bir ortamda gerçekleştirilecek bu terapi, iyileşme için tam da gerekli olan yöntem olabiliyor. Agorafobi tedavisi için bazen anti-depresan ve anksiyete önleyici ilaçlar da kullanılabiliyor. Ama tabii her ne olursa olsun, herhangi bir ilaç kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışmanız, ondan tavsiye almanız gerekiyor.

''DENİM KUMAŞLA ÇALIŞMAK KREATİF YÖNÜMÜ BESLİYOR''